Οι σύμβουλοι έχουν περιγραφεί ως μάγοι – ανώτερα αναλυτικά μυαλά που μπορούν να γυρίσουν τις επιχειρήσεις – αλλά και ως υποκριτές που πουλούν μόδες διαχείρισης και οιονεί ακαδημαϊκές γνώσεις σε επιχειρήσεις και κυβερνήσεις. Στον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ), ένας από τους συνεντευξιαζόμενους τους περιέγραψε επίσης ως «ιερείς» – εταιρείες που προσλαμβάνονται για να μεταμορφώσουν τον οργανισμό με βάση τη «Βίβλο» – την οργανωτική στρατηγική. Ωστόσο, αυτή η ουδέτερη, αποστασιοποιημένη εικόνα ως τεχνικού υπαλλήλου σε έναν δημόσιο οργανισμό είναι παραπλανητική. Αντίθετα, όπως περιγράφουμε στη μελέτη μας για τη συμμετοχή της συμβουλευτικής εταιρείας στον ΠΟΥ, οι σύμβουλοι ενεργούν ως διακριτικοί επιμελητές των εισροών μεταρρυθμίσεων. Φιλτράρουν τη γνώση και τις φωνές που περιλαμβάνονται στις προτάσεις μεταρρυθμίσεων και συχνά συνδέονται στενά με ορισμένους ενδιαφερόμενους και χρηματοδότες, όπως το Ίδρυμα Bill and Melinda Gates.
Στον τελευταίο «μετασχηματισμό του ΠΟΥ» (που ξεκίνησε το 2017), ο οργανισμός προσέλαβε τουλάχιστον έξι εταιρείες συμβούλων, που επαίνεσε ο Γενικός Διευθυντής ως οι «καλύτερες εταιρείες στον κόσμο». Παρά τον εξέχοντα ρόλο τους στις διαδικασίες και τις μεταρρυθμιστικές προσπάθειες του ΠΟΥ, υπάρχει σαφές κενό λογοδοσίας στον ρόλο τους στον ΠΟΥ. Γενικότερα, η δέσμευση συμβούλων συμβάλλει σε μια τάση προς την άτυπη διακυβέρνηση και τις συγκρούσεις δημόσιου-ιδιωτικού τομέα σε έναν οργανισμό που μοιάζει όλο και λιγότερο με δημόσια αρχή και περισσότερο σαν πλατφόρμα για κυβερνητικούς και επιχειρηματικούς «ενδιαφερομένους».
Υπεφημέριος
Τι κάνουν οι επιμελητές; Στις τέχνες, οι επιμελητές συγκεντρώνουν αντικείμενα, παραστάσεις ή φωνές σε μια τελική έκθεση. Στις επιχειρήσεις και την πολιτική, οι εταιρείες συμβούλων κάνουν κάτι παρόμοιο. Όταν έρχονται να βοηθήσουν στην αλλαγή του ΠΟΥ – ή άλλων διεθνών φορέων, όπως ο Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου ή η Διάσκεψη για την Ασφάλεια του Μονάχου – συλλέγουν πληροφορίες, συνεντεύξεις από το προσωπικό και άλλους ενδιαφερόμενους φορείς και αναζητούν «περιπτωσιολογικές μελέτες» των λεγόμενων βέλτιστων πρακτικών ως μοντέλα Η ακριβής αποστολή και το εύρος της εργασίας διαφέρουν από σύμβαση σε σύμβαση, αλλά τουλάχιστον στον ΠΟΥ, έχουν αναφερθεί πολλοί γύροι συνεντεύξεων και διαβουλεύσεων από την αλλαγή της χιλιετίας.
Η επιμέλεια μπορεί να δημιουργήσει σύγκρουση όταν οι σύμβουλοι δεν θεωρούνται ουδέτεροι. Για παράδειγμα , σε μια αμφιλεγόμενη μεταρρύθμιση της συνεργασίας δημόσιου-ιδιωτικού τομέα που φιλοξενείται από τον ΠΟΥ, Roll Back Malaria, οι ενδημικές χώρες της ελονοσίας και οι σύμμαχοί τους παραγκωνίστηκαν σε μια συμβουλευτική αποστολή που χρηματοδοτήθηκε από το Ίδρυμα Gates από την McKinsey & Co. Οι σύμβουλοι πήραν συνεντεύξεις από όλα τα είδη ενδιαφερομένων, αλλά όχι των ενδημικών χωρών της ελονοσίας και του προσωπικού του ΠΟΥ. Οι βέλτιστες πρακτικές που χρησιμοποίησαν για να σχεδιάσουν μια μεταρρύθμιση προέρχονταν από τον επιχειρηματικό κόσμο αντί από δημόσιους θεσμούς και περιλάμβαναν εταιρείες όπως η Uber και η Alibaba. Η μεταρρυθμιστική τους πρόταση έγινε το προσχέδιο για μια ανανέωση της εταιρικής σχέσης το 2015, η οποία, μεταξύ άλλων καινοτομιών, κατάργησε την εκπροσώπηση των ενδιαφερομένων με βάση την εκλογική περιφέρεια, όπως οι επηρεαζόμενες χώρες ή οι ΜΚΟ.
Χωρίς λογότυπο, χωρίς διαφάνεια
Αν και τέτοιες διαδικασίες είναι αμφιλεγόμενες , είναι επίσης αδιαφανείς. Στον ΠΟΥ, έναν βάναυσα υποχρηματοδοτούμενο οργανισμό, πολλές υπηρεσίες συμβουλευτικών εταιρειών στον ΠΟΥ παρέχονται από δωρητές και δεν εμφανίζονται στα βιβλία. Και δεδομένου ότι υπολογίζονται ως «προμήθειες» αντί για επίσημη συνεργασία της κοινωνίας των πολιτών, οι συνήθεις κανονισμοί σύγκρουσης συμφερόντων δεν ισχύουν ενώ ο ΠΟΥ αγωνίζεται ακόμη και σε εκείνους τους τομείς όπου υπάρχουν τέτοιοι κανονισμοί, όπως θα αναλύσουμε παρακάτω. Οι χρηματοδότες μπορεί κατά καιρούς να συν-γράφουν τους όρους εντολής, αλλά αυτό γίνεται επίσης ανεπίσημα και όχι δημοσίως γνωστό. Τεχνικά, ο ΠΟΥ, ως επίσημος πελάτης, αγοράζει τη συμβολή των συμβούλων και κατέχει τα αποτελέσματα, έτσι ώστε στους εξωτερικούς να μην είναι ξεκάθαρα ορατό ποιες εισροές παρήγαγαν οι σύμβουλοι και μέσω ποιας μεθοδολογίας. Οι συνεντευξιαζόμενοι μάς είπαν ότι κάθονται σε οργανωτικές συναντήσεις και βλέπουν εκείνες τις εμβληματικές διαφάνειες του PowerPoint που θα μπορούσαν να προέρχονται μόνο από μια εταιρεία συμβούλων, αλλά δεν υπήρχε λογότυπο. Οι αναφορές που δημιουργούνται κατά τις διαδικασίες διαβούλευσης, όταν διατίθενται καθόλου, τείνουν επίσης να παραμένουν ασαφείς όσον αφορά τη συγγραφή. Η ομάδα εργασίας μεταρρυθμίσεων για το Roll Back Malaria είχε συμβούλους McKinsey ως βασικά μέλη, αλλά τα ονόματά τους δεν αναφέρθηκαν ως μέρος της ομάδας.
Υπάρχει επομένως σαφές έλλειμμα λογοδοσίας στον τρόπο με τον οποίο εργάζονται οι σύμβουλοι για τον ΠΟΥ. Οι προσωπικοί δεσμοί των συμβούλων με τα κόμματα σε μια οργανωτική διαμάχη μπορεί ακόμη και να είναι ξεκάθαροι και να επικρίνονται (όπως στη μεταρρύθμιση της ελονοσίας για την ανατροπή), αλλά δεν υπάρχει μηχανισμός για την αντιμετώπισή τους. Και εκτός εάν μια χώρα που κατέχει τον ρόλο εξωτερικού ελεγκτή στον ΠΟΥ αποφασίσει να διερευνήσει τις συμφωνίες παροχής συμβουλών, πολύ λίγα δεδομένα σχετικά με αυτές τις ρυθμίσεις είναι διαθέσιμα στο κοινό. Όταν ένας ελεγκτής, που δόθηκε από την Ινδία, εξέτασε τις δραστηριότητες της εταιρείας συμβούλων κατά τη διάρκεια του Covid-19, διαπίστωσε παρατυπίες στον τρόπο με τον οποίο ανατέθηκε η σύμβαση παροχής συμβουλών. Επιπλέον, ενώ η εταιρεία συμβούλων περιέγραψε την υπηρεσία της ως «pro bono» εργασία, εξακολουθεί να κοστίζει στον οργανισμό εκατομμύρια δολάρια και οι συμβάσεις που διαπραγματεύτηκε η εταιρεία για την αγορά προστατευτικών ρόμπων εγείρουν τουλάχιστον ερωτήματα όσον αφορά την σχέση ποιότητας/τιμής. Ο ΠΟΥ δεσμεύτηκε να βελτιώσει τη λογοδοσία μετά από αυτήν την έκθεση, και αναμφισβήτητα, σε περιόδους κρίσης, οι παρατυπίες μπορεί να συμβούν πιο εύκολα. Ωστόσο, δεδομένης της χρόνιας υποχρηματοδότησης του οργανισμού, θα μπορούσε κανείς επίσης να συμπεράνει ότι η οργανωτική κρίση έχει γίνει μόνιμη.
Πολλά λεφτά, λίγα λεφτά
Το Ίδρυμα Gates, ένας από τους κύριους χορηγούς υπηρεσιών συμβουλευτικών εταιρειών στον ΠΟΥ, αποφάσισε εν τω μεταξύ να εισαγάγει κάποια ικανότητα διαχείρισης στρατηγικής. Το ίδρυμα έχει, ας πούμε, τη δική του εσωτερική McKinsey για να εργαστεί στη στρατηγική διαχείρισης και στην οργανωτική ανάπτυξη. Το σκεπτικό είναι ότι ακόμα κι αν προσλάβετε εξωτερικούς συμβούλους στρατηγικής, πρέπει να έχετε αρκετά καλά μέσα για να γνωρίζετε τι είδους υπηρεσία μπορεί να χρειαστείτε και θα λάβετε από συμβούλους. Οργανισμοί που δεν έχουν κεφάλαια, όπως ο ΠΟΥ, που πρέπει να επιβιώσουν με δεσμευμένους πόρους για συγκεκριμένα έργα, θα δυσκολευτούν να είναι « ενεργός πελάτης ». Σύμβουλοι μπορεί να έρθουν για να τους βοηθήσουν να πουλήσουν την αξία για τα χρήματα του ΠΟΥ σε δωρητές ή να σηματοδοτήσουν τη λογιστική αυστηρότητα για να διατηρήσουν κάποιο εισόδημα σε ροή. Ωστόσο, ακόμη και αν χαρακτηριστεί ως δωρεά γνώση, η έλλειψη ελέγχου σχετικά με τις υπηρεσίες τους έχει εγείρει αμφιβολίες εάν, ή σε ποιο βαθμό, οι ίδιες οι εταιρείες παρέχουν αξία για τα χρήματα στον ΠΟΥ.
Γενικότερα, η εξάρτηση του ΠΟΥ από δωρεούς πόρους και εξωτερική υποστήριξη φαίνεται να αλλάζει τον κεντρικό, θα έλεγε κανείς, ρόλο « ενορχηστρωτή » στην παγκόσμια υγεία. Η καθημερινή εργασία του ΠΟΥ είναι στενά συνυφασμένη με «εξωτερικούς» υποστηρικτές όπως το Ίδρυμα Gates, και ο ειδικός του ρόλος εξελίσσεται εξίσου μέσω της συνεχούς όσμωσης με τους φορείς του ιδιωτικού τομέα στην παραγωγή γνώσης για τη δημόσια υγεία. Με την άνοδο της πολυμετοχικότητας και των « συνεργασιών υπερ-δημόσιου-ιδιωτικού τομέα », όπως η εταιρική σχέση εμβολίων Covid-19 Covax , ο ΠΟΥ αναλαμβάνει συχνά ρόλο λιγότερο ενορχηστρωτή και περισσότερο νομιμοποιητική πλατφόρμα για πρωτοβουλίες δημόσιας-ιδιωτικής διακυβέρνησης – και οι κανονιστικές οδηγίες του, για παράδειγμα, σχετικά με την κατανομή εμβολίων , παρακάμπτονται από τη χρηματοδότηση και την πολιτική πραγματικότητα.
Σε αυτόν τον αστερισμό, η επίβλεψη της συμμετοχής του ιδιωτικού τομέα στον ΠΟΥ δεν είναι μόνο δύσκολη για την υπορυθμισμένη πρακτική της δέσμευσης συμβουλευτικών εταιρειών. Για τις πιο επίσημες σχέσεις με τους μη κρατικούς φορείς, το Πλαίσιο Δέσμευσης με μη κρατικούς φορείς του 2016 (FENSA) απαιτεί τη δέουσα επιμέλεια και διασφαλίσεις σχετικά με τις συνεργασίες του ιδιωτικού τομέα. Ωστόσο, μια πρώτη αξιολόγηση της εφαρμογής της FENSA κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η FENSA ( όπως και προηγούμενες προσπάθειες ρύθμισης των συγκρούσεων συμφερόντων στον ΠΟΥ), παρεμποδίστηκε από ασαφείς οδηγίες και ηγεσία από τη διοίκηση σχετικά με τον τρόπο εφαρμογής της. Αντιθέτως, όταν ο σημερινός ΓΔ ανέλαβε τα καθήκοντά του αφού είχε ήδη συμφωνηθεί η FENSA, έσπευσε να καθησυχάσει τους ενδιαφερόμενους ότι « η FENSA δεν είναι φράχτης ». Ο ΠΟΥ συνεχίζει να παλεύει με το πώς να κερδίσει την υποστήριξη του ιδιωτικού τομέα – για παράδειγμα, όταν δέχτηκε για πρώτη φορά μια δωρεά Nestlé για το νεοσύστατο Ίδρυμα ΠΟΥ, αλλά αργότερα, μετά από τεράστια δημόσια κριτική, αρνήθηκε να πάρει περισσότερα χρήματα από μια εταιρεία που επικρίθηκε εδώ και καιρό στην αγορά της φόρμουλας μητρικού γάλακτος.
Σήμερα, καθώς τα κράτη και άλλοι χορηγοί συνεχίζουν να εφευρίσκουν νέες παγκόσμιες πρωτοβουλίες για την υγεία αντί να διορθώνουν τις υπάρχουσες, ο ΠΟΥ βρίσκεται υπό ανταγωνιστική πίεση για να δείξει τον ιδιαίτερο ρόλο του, να δείξει αξία για τα χρήματα, αλλά και να συνεργαστεί με τους μεγάλους παίκτες εκεί έξω. Προς το παρόν, τα κράτη και τα μεγάλα μπλοκ όπως η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν θέλουν να ζήσουν χωρίς έναν ΠΟΥ, αλλά ούτε οι κατεστημένες ούτε οι ανερχόμενες δυνάμεις επενδύουν αρκετά σε βιώσιμους δημόσιους πόρους και επίβλεψη. Αυτό αφήνει άφθονο χώρο στις εταιρείες συμβούλων να πλαισιώσουν τη συζήτηση σχετικά με το πώς να σκεφτούν επείγοντα ζητήματα όπως η κλιματική αλλαγή , η ψηφιοποίηση ή η πρόσβαση στα φάρμακα .
Αυτή η ανάρτηση βασίζεται σε ένα ιστολόγιο που αρχικά εμφανιζόταν ως «Μάγοι, υποκριτές, ή αλόγιστοι επιμελητές; Πώς οι σύμβουλοι διαμορφώνουν την πολιτική σε υποχρηματοδοτούμενα διεθνή πρακτορεία στο LSE Impact Blog.
Αυτή είναι μια αυτόματη μετάφραση μιας ανάρτησης που δημοσιεύτηκε στο Verfassungsblog στη διεύθυνση URL https://verfassungsblog.de/closing-the-accountability-gap/ στις Wed, 27 Mar 2024 18:29:11 +0000.