Το Ισραήλ θα μειώσει τις ιστορικά γενναιόδωρες δαπάνες κοινωνικής πρόνοιας σχεδόν διπλασιάζοντας την οικονομική υποστήριξη για τις ένοπλες δυνάμεις που εμπλέκονται στον πόλεμο στη Γάζα. Η εις βάθος ανάλυση του Economist
Τις επόμενες εβδομάδες, ο Μπενιαμίν Νετανιάχου, ο πρωθυπουργός του Ισραήλ, ελπίζει να κερδίσει την τελική κοινοβουλευτική έγκριση για έναν προϋπολογισμό έκτακτης ανάγκης για τον πόλεμο. Ο προϋπολογισμός περιλαμβάνει περισσότερη χρηματοδότηση για εποίκους στη Δυτική Όχθη και για θρησκευτικά σχολεία, όπου οι έφηβοι μελετούν την Τορά και όχι την επιστήμη – μια προσπάθεια να ενώσει τον μαχόμενο πολιτικό συνασπισμό του. Αλλά περιέχει επίσης μια εκπληκτική ρήξη με το παρελθόν. Οι δαπάνες για την καθημερινή πρόνοια (πολύ γενναιόδωρες στο Ισραήλ, χάρη στα σοσιαλιστικά του ιδρύματα) θα περικοπούν για τη χρηματοδότηση των ενόπλων δυνάμεων της χώρας. Ο στρατιωτικός προϋπολογισμός θα διπλασιαστεί σχεδόν από το 2023 έως το 2024. Το άγραφο κοινωνικό συμβόλαιο του Ισραήλ, το οποίο επί 70 χρόνια υπόσχεται ένα γενναιόδωρο κράτος πρόνοιας και έναν τρομακτικό στρατό, βρίσκεται σε κίνδυνο.
ΕΝΑΣ ΠΟΛΕΜΟΣ ΠΙΟ ΚΟΝΔΥΡΟ ΑΠΟ ΤΟ ΑΝΑΜΕΝΟΜΕΝΟ
Παρά τις συνεχιζόμενες συζητήσεις για κατάπαυση του πυρός, ο Νετανιάχου έχει καταστήσει σαφές ότι οποιαδήποτε παύση θα είναι προσωρινή. Και ακόμη κι αν παραταθεί η κατάπαυση του πυρός ή εγκαταλείψει τα καθήκοντά του, υπάρχει ευρεία πολιτική υποστήριξη για έναν ισχυρότερο στρατό. Ταυτόχρονα, ο πόλεμος αποδεικνύεται πιο δαπανηρός από το αναμενόμενο. Μεταξύ Οκτωβρίου και Δεκεμβρίου, η ισραηλινή οικονομία συρρικνώθηκε κατά ένα πέμπτο σε ετήσια βάση σε σύγκριση με τους προηγούμενους τρεις μήνες, υπερδιπλάσια από τη συρρίκνωση που είχε προβλέψει η Τράπεζα του Ισραήλ. Την ίδια περίοδο, περισσότεροι από 750.000 άνθρωποι, που ισοδυναμεί με το ένα έκτο του εργατικού δυναμικού, απουσίαζαν από την εργασία τους, πολλοί από αυτούς εκτοπισμένοι ή έφεδροι. Τον περασμένο μήνα, ο οίκος αξιολόγησης Moody's υποβάθμισε την πιστοληπτική ικανότητα της χώρας για πρώτη φορά. Όλα αυτά εγείρουν ένα ερώτημα. Μπορεί το Ισραήλ να αντέξει οικονομικά να πάει σε πόλεμο;
ΑΝΑΛΟΓΟΣ ΧΡΕΟΥΣ ΙΣΡΑΗΛ/ΑΕΠ
Το κύριο πρόβλημα είναι δημοσιονομικής φύσεως. Την παραμονή της επίθεσης της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου, ο λόγος χρέους προς ΑΕΠ του Ισραήλ ήταν 60%, πολύ κάτω από τον μέσο όρο της ομάδας του ΟΟΣΑ των κυρίως πλούσιων χωρών. Από τον Οκτώβριο έως τον Δεκέμβριο, ο στρατός έκαψε 30 δισεκατομμύρια σέκελ (8 δισεκατομμύρια δολάρια) επιπλέον των συνηθισμένων δαπανών του, ποσό που ισοδυναμεί με το 2% του ΑΕΠ. Και δεν είναι απλώς μια αύξηση του προϋπολογισμού για τον στρατό. η κυβέρνηση δαπανά επίσης για στέγαση εκτοπισμένων, διάφορα προγράμματα απόλυσης και στήριξη των εφέδρων. Οι Ισραηλινοί πολιτικοί πιστεύουν ότι η αναλογία χρέους προς ΑΕΠ 66% είναι διαχειρίσιμη. Ο προϋπολογισμός του Νετανιάχου προβλέπει ετήσιο δημοσιονομικό έλλειμμα 6,6% του ΑΕΠ, αρκετό για να δημιουργήσει μια αναλογία χρέους προς ΑΕΠ περίπου 75%.
Για την Αμερική ή την Ιαπωνία αυτού του είδους τα δάνεια θα ήταν άσκοπα. Στο Ισραήλ, ωστόσο, υπάρχει πάντα η πιθανότητα η σύγκρουση να είναι προ των πυλών. Εάν η βιομηχανία τεχνολογίας της χώρας επρόκειτο να πληγωθεί, ίσως σε έναν πόλεμο που εμπλέκει άλλες περιφερειακές δυνάμεις, έως και το ένα τέταρτο των φορολογικών εσόδων της χώρας θα κινδύνευε. Την τελευταία φορά που το Ισραήλ έδωσε μάχη αυτού του μεγέθους, κατά τη διάρκεια του Πολέμου του Γιομ Κιπούρ το 1973, ο λόγος του χρέους του ξεπέρασε το 100%, πυροδοτώντας μια οικονομική κρίση. Ενώ η κεντρική τράπεζα τύπωνε μετρητά, ο πληθωρισμός εκτινάχθηκε στο 450% το 1985 και ο τραπεζικός τομέας κατέρρευσε. Για να μείνουν ευχαριστημένοι οι ομολογιούχοι, επομένως, η κυβέρνηση χρειάζεται περιθώρια ελιγμών.
Πολλοί φοβούνται τώρα ότι ο προϋπολογισμός του Νετανιάχου είναι πολύ πλούσιος. Ενώ, σε περιόδους κρίσης, οι κυβερνήσεις μπορούν να δανείζονται για να συνεχίσουν τα πράγματα, είναι συνετό να το κάνουμε με μέτρο. Δεδομένης της επιθυμίας του Ισραήλ να αυξήσει τις στρατιωτικές δαπάνες, οι δαπάνες δεν θα επανέλθουν στα προπολεμικά επίπεδα σύντομα. Ως αποτέλεσμα, η κυβέρνηση χρειάζεται ένα σχέδιο για τη σταθεροποίηση του χρέους, ενώ οι δαπάνες παραμένουν υψηλές.
Το 2022, τα φορολογικά έσοδα του Ισραήλ ήταν 33% του ΑΕΠ, λίγο κάτω από τον μέσο όρο του ΟΟΣΑ που είναι 34%. Ωστόσο, ο προϋπολογισμός του Νετανιάχου περιλαμβάνει μόνο μέτριες αυξήσεις. Ο φόρος προστιθέμενης αξίας θα αυξηθεί κατά μία ποσοστιαία μονάδα, φτάνοντας το 18%. ο φόρος εισοδήματος υγείας θα αυξηθεί κατά 0,15 ποσοστιαίες μονάδες. Οι πολιτικοί φοβούνται ότι η αύξηση των φόρων για τις επιχειρήσεις θα αναγκάσει τον κλάδο της υψηλής κινητικότητας τεχνολογίας της χώρας, ο οποίος ήδη παλεύει να βρει εργαζομένους, να εγκαταλείψει τη χώρα. Η αυστηροποίηση των φόρων στις οικογένειες θα κινδύνευε να καταστέλλει την κατανάλωση και θα δυσκόλευε ακόμη περισσότερο τη ζωή όσων αντιμετωπίζουν ήδη δυσκολίες λόγω του πολέμου.
ΤΟ ΠΑΡΑΜΥΘΙ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ
Στα προάστια της Ιερουσαλήμ, οι οικογένειες κοσμικών επαγγελματιών, των οποίων τα μέλη ανακλήθηκαν και είδαν το επιχειρηματικό εισόδημα να πέφτει κατακόρυφα, υποφέρουν. Πολλοί σε αραβικές γειτονιές – οι πιο σκληρές από τον προϋπολογισμό του Νετανιάχου – αναφέρουν ότι δεν είναι πλέον ευπρόσδεκτοι στη δουλειά. Λίγα χιλιόμετρα μακριά, ωστόσο, οι υπερορθόδοξες οικογένειες, οι οποίες απαλλάσσονται από τη στρατιωτική θητεία και βασίζονται σε επιδόματα που ο Νετανιάχου θέλει να κάνει πιο γενναιόδωρες, μετά βίας χρειάστηκε να σφίξουν το ζωνάρι τους.
Ο αντίκτυπος στις βιομηχανίες είναι εξίσου άνισος. Ο τομέας της τεχνολογίας κρατάει αρκετά καλά. Ορισμένες εταιρείες πιστεύουν ακόμη ότι μπορούν να αποκομίσουν κέρδος επωφελούμενοι από έναν νέο γύρο στρατιωτικών συμβάσεων. Πολλοί έχουν μεταφέρει επιχειρήσεις στο εξωτερικό, μειώνοντας τον αντίκτυπο της απώλειας προσωπικού στη μάχη. «Η παραγωγικότητά μας έχει βελτιωθεί», λέει ο Chen Bitan της Cyberark, μιας από τις μεγαλύτερες εταιρείες κυβερνοασφάλειας της χώρας. «Είπαμε στους υπαλλήλους μας ότι τον πόλεμο θα τον κερδίσει η οικονομία», εξηγεί. Αν και οι τοπικές επενδύσεις τεχνολογίας έχουν μειωθεί, το έχουν κάνει στον ίδιο βαθμό με τις ευρωπαϊκές, υποδηλώνοντας ότι δεν φταίει ο πόλεμος.
Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΤΟΥ ΙΣΡΑΗΛ ΕΙΝΑΙ ΣΕ ΔΥΣΚΟΛΗ
Όμως η υπόλοιπη οικονομία δυσκολεύεται. Η κατασκευή βρίσκεται σε αδιέξοδο. Οι εκμεταλλεύσεις έχουν χάσει περισσότερο από το μισό εργατικό δυναμικό τους. Και οι τουριστικές εταιρείες υποφέρουν. Τον Ιανουάριο, 77% λιγότεροι τουρίστες επισκέφθηκαν την Ιερουσαλήμ από ό,τι πριν από ένα χρόνο.
Η ανάκαμψη θα μπορούσε να είναι παγετώδης, εν μέρει επειδή ο πόλεμος έχει επιδεινώσει μακροχρόνια προβλήματα. Ένα από αυτά είναι η εξάρτηση της οικονομίας από τους χαμηλόμισθους Παλαιστίνιους εργάτες. Η Δυτική Όχθη μπορεί να εισάγει τόσα αγαθά από το Ισραήλ όσα έκανε πριν από τον πόλεμο, αλλά οι 210.000 μεροκαματιάρηδες της –που ισοδυναμούν με το 5% του εργατικού δυναμικού του Ισραήλ– δεν μπορούν να φύγουν. Οι άδειές τους ακυρώθηκαν μετά τις 7 Οκτωβρίου και η ισραηλινή κυβέρνηση αρνείται να τους αφήσει να επιστρέψουν. Υπάρχει έλλειψη εργαζομένων σε αγροκτήματα, εργοστάσια και εργοτάξια. Ωστόσο, πολλοί βιομήχανοι είναι διχασμένοι. «Χρειαζόμαστε τους Παλαιστίνιους, αλλά δεν μπορούμε να βασιστούμε σε αυτούς», λέει ένας από αυτούς.
Η ισραηλινή αγορά εργασίας είναι ήδη πολύ άκαμπτη. Η είσοδος αλλοδαπών εργαζομένων είναι αργή και δαπανηρή και το εργατικό δυναμικό της χώρας είναι λιγότερο από το ήμισυ του συνολικού πληθυσμού της. Οι μισοί από τους άνδρες του ορθόδοξου πληθυσμού του Ισραήλ, που είναι η ταχύτερα αναπτυσσόμενη ομάδα στη χώρα, αρνούνται να εργαστούν για θρησκευτικούς λόγους. Αυτοί που το κάνουν είναι συχνά θλιβερά υπομορφωμένοι, αφού έχουν παρακολουθήσει θρησκευτικά σχολεία. Το ίδιο ισχύει και για τους Ισραηλινούς Άραβες, την κοινότητα με το δεύτερο υψηλότερο ποσοστό γονιμότητας. Οι νέοι κανόνες επέκτεισαν επίσης τη στρατιωτική θητεία από 32 σε 36 μήνες για τους άνδρες τον Ιανουάριο, εξαθλιώνοντας περαιτέρω το εργατικό δυναμικό.
Εάν το χρέος συνεχίσει να αυξάνεται ενώ η οικονομία δυσκολεύεται, τα πράγματα θα γίνουν δύσκολα. Αλλά αυτό που συνέβη μετά τον πόλεμο του Γιομ Κιπούρ είναι απίθανο να ξανασυμβεί. Τα ισραηλινά υπουργεία είναι γεμάτα τεχνοκράτες. Οι πολίτες γνωρίζουν ότι η ασφάλειά τους εξαρτάται από μια σταθερή οικονομία και είναι έτοιμοι να καθαιρούν ανεύθυνους πολιτικούς. Οι αγορές πιστεύουν ότι μια χρεοκοπία είναι απίθανη. Ενώ τα δάνεια είναι πλέον ακριβότερα για την κυβέρνηση, απέχουν πολύ από τις συγκλονιστικές τιμές που πληρώνουν ανεύθυνοι ηγέτες αλλού. Τα επιτόκια ανταλλαγής πιστωτικής αθέτησης, ένα μέτρο της εμπιστοσύνης των αγορών σε μια κυβέρνηση, αυξήθηκαν από 0,5% σε 1,4% μετά τις 7 Οκτωβρίου, πριν ισοπεδωθούν.
ΤΙ ΣΚΕΦΤΟΥΝ ΟΙ ΑΓΟΡΕΣ
Οι αγορές φαίνεται να έχουν σχεδόν την ίδια εμπιστοσύνη ότι το Ισραήλ δεν θα απελευθερώσει τον πληθωρισμό για να μειώσει τις πληρωμές του χρέους. Ο ετήσιος πληθωρισμός 3% της χώρας είναι χαμηλότερος από τον αμερικανικό και οι επενδυτές αναμένουν ότι θα μειωθεί στο 0,4% μέχρι το τέλος του έτους. Μετά τον πόλεμο του Γιομ Κιπούρ, το Ισραήλ εξοπλίστηκε με μια κεντρική τράπεζα που στοχεύει τον πληθωρισμό και είναι γερακίσιος προσανατολισμός. Μετά τις 7 Οκτωβρίου, ξόδεψε 30 δισεκατομμύρια δολάρια σε συναλλαγματικά αποθέματα για να στηρίξει το σέκελ (και έχει άλλα 170 δισεκατομμύρια δολάρια εάν το νόμισμα χρειαστεί περαιτέρω αμορτισέρ). Το σέκελ δεν κουνήθηκε σχεδόν από τότε.
Ωστόσο, ακόμα κι αν μια οικονομική κρίση είναι απίθανη, αυτό δεν σημαίνει ότι ο πόνος θα αποφευχθεί. Θα έρθει απλώς σε διαφορετική μορφή: μέσω περαιτέρω περικοπών δαπανών που απαιτούνται για τη διασφάλιση της σταθερότητας. Τα χρήματα που συγκρατούν τον συνασπισμό του Νετανιάχου θα προστατεύονται όσο αυτός παραμένει πρωθυπουργός. Αντίθετα, όπως υποδεικνύεται από τον προϋπολογισμό του πολέμου, θα είναι το κράτος πρόνοιας του Ισραήλ που θα δεχτεί το χτύπημα. Παρά το γεγονός ότι έχει ένα από τα χαμηλότερα ποσοστά ανεργίας στον ΟΟΣΑ, η χώρα κατατάσσεται στην πέμπτη θέση μεταξύ εκείνων που δαπανούν τα περισσότερα για επιδόματα ανεργίας. Μόνο οι κυβερνήσεις της Νορβηγίας και της Ισλανδίας ξοδεύουν περισσότερο από το ΑΕΠ τους στην εκπαίδευση. Αυτός είναι ένας ελκυστικός στόχος για έναν πρωθυπουργό που πρέπει να βρει οικονομίες και έχει συμμάχους να προστατεύσει.
Το υπουργείο Πρόνοιας, το οποίο είναι επίσης υπεύθυνο για την παροχή βοήθειας στους εκτοπισμένους και τους επαναπατρισθέντες ομήρους, θα λάβει περικοπή 8% από τον προϋπολογισμό του Νετανιάχου, πολύ υψηλότερη από αυτή που λαμβάνουν τα περισσότερα άλλα πολιτικά υπουργεία. Το υπουργείο έχει ήδη δεχθεί πυρά για την έλλειψη υποστήριξής του στους 135.000 Ισραηλινούς που εκκενώθηκαν από τα βόρεια και τα νότια της χώρας. Έκανε λίγα εκτός από το να πλήρωσε τους λογαριασμούς του ξενοδοχείου. τώρα οι αξιωματούχοι φέρεται να πιέζουν τις οικογένειες να επιστρέψουν. Εάν το Ισραήλ παραμείνει υπό την κακοδιαχείριση του Netanhayu, άλλα υπουργεία θα υποστούν παρόμοια μεταχείριση. Ακόμα κι αν παραιτηθεί, ωστόσο, το Ισραήλ θα πρέπει να κάνει δύσκολες επιλογές μεταξύ των δύο πυλώνων του κοινωνικού του συμβολαίου: του στρατού και του κράτους πρόνοιας.
(Απόσπασμα από την επισκόπηση τύπου eprcomunicazione)
Αυτή είναι μια αυτόματη μετάφραση μιας ανάρτησης που δημοσιεύτηκε στο Start Magazine στη διεύθυνση URL https://www.startmag.it/mondo/costo-guerra-israele-hamas/ στις Sun, 10 Mar 2024 06:39:38 +0000.