Η δολοφονία της Λουίζας από το Φρόιντενμπεργκ στις 11 Μαρτίου από δύο ομολόγους φίλους ηλικίας 12 και 13 ετών οδήγησε τους πολιτικούς να ζητούν τη μείωση της ελάχιστης ηλικίας ποινικής ευθύνης. Ο Υπουργός Δικαιοσύνης Buschmann το απέρριψε αναφερόμενος στις υπάρχουσες επιλογές για την αντιμετώπιση εγκληματικά ανεύθυνων δραστών και επιστημονικά ευρήματα σύμφωνα με τα οποία η ποινική κύρωση σε νέους δεν εκπληρώνει τον σκοπό της τιμωρίας. Έκτοτε, διάφορα μέσα ενημέρωσης αναφέρουν όλο και περισσότερο εγκλήματα, ιδίως βίαια εγκλήματα, που διαπράττονται από ανήλικους παραβάτες. Ως εκ τούτου, αναμένεται ότι αυτό το θέμα θα επιστρέψει στη συζήτηση.
Θα ήταν συμβατή η μείωση της ηλικίας ποινικής ευθύνης με τις διεθνείς υποχρεώσεις της Γερμανίας, ιδίως με τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα του Παιδιού (CRC); Περαιτέρω υποχρεώσεις θα μπορούσαν να προκύψουν από το Σύμφωνο του ΟΗΕ για τα Ατομικά και Πολιτικά Δικαιώματα (CCPR).
Τα δικαιώματα των παιδιών είναι ανθρώπινα δικαιώματα
Το προοίμιο του CRC, το οποίο πρέπει να συμβουλευτείτε για ερμηνεία, αναφέρεται στην παράγραφο 4 της Οικουμενικής Διακήρυξης των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και το δικαίωμα των παιδιών σε ειδική φροντίδα και υποστήριξη που διακηρύσσεται σε αυτήν. Δύο παραγράφους αργότερα, εκφράζεται η συνειδητοποίηση ότι τα παιδιά πρέπει να μεγαλώνουν σε μια οικογένεια για να αναπτύσσουν πλήρως και αρμονικά την προσωπικότητά τους. Σύμφωνα με την παράγραφο 10, η έλλειψη σωματικής και ψυχικής ωριμότητας έχει ως αποτέλεσμα ειδική ανάγκη προστασίας. Η ρητή αναφορά στα ελάχιστα πρότυπα για τη δικαιοσύνη ανηλίκων (Κανόνες του Πεκίνου) απαιτεί να χρησιμοποιούνται για τον καθορισμό των υποχρεώσεων βάσει του CRC.
Τα δικαιώματα του παιδιού σε ποινικές διαδικασίες ρυθμίζονται στο άρθρο 40 του ΚΔΚ. Αυτό περιλαμβάνει τον καθορισμό της ελάχιστης ηλικίας ποινικής ευθύνης, άρθρο 40 III σημείο α του CRC. Η Επιτροπή για τα Δικαιώματα του Παιδιού, η οποία επιβλέπει την εφαρμογή του CRC από τα κράτη μέλη, παρέχει λεπτομερή καθοδήγηση σχετικά με τα ζητήματα της ελάχιστης ηλικίας ποινικής ευθύνης στο Γενικό Σχόλιο Αρ. 24 (2019). Τα γενικά σχόλια από τα όργανα παρακολούθησης των συνθηκών των Συνθηκών των Ηνωμένων Εθνών για τα ανθρώπινα δικαιώματα περιέχουν περιλήψεις των πορισμάτων που έχουν αποκομίσει από την αναθεώρηση των κρατικών εκθέσεων και μεμονωμένες αποφάσεις. Το Γενικό Σχόλιο Νο. 24 αναφέρεται επίσης συγκεκριμένα στη δημοσίευση νέων διεθνών και περιφερειακών προτύπων, νέων γνώσεων σχετικά με την ανάπτυξη των παιδιών και των εφήβων και αποδείξεις αποτελεσματικών πρακτικών, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που σχετίζονται με την αποκαταστατική δικαιοσύνη, ως βάση των συστάσεων. Αν και τα γενικά σχόλια δεν είναι επίσημα δεσμευτικά σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο, στην πράξη η εξέταση των περιοδικών κρατικών εκθέσεων και των μεμονωμένων καταγγελιών κατά της Γερμανίας βασίζεται σε αυτή τη βάση. Εσωτερικά, το BVerfG απορρέει από το άνοιγμα της GG στο διεθνές δίκαιο την υποχρέωση των δικαστηρίων και των αρχών να λαμβάνουν υπόψη τις Γενικές Παρατηρήσεις κατά την ερμηνεία και την εφαρμογή του εθνικού δικαίου. Επιπλέον, το εθιμικό διεθνές δίκαιο μπορεί επίσης να συμπεριληφθεί στα Γενικά Σχόλια με αναφορά στην κρατική πρακτική.
Η έκθεση στο σύστημα ποινικής δικαιοσύνης έχει αποδειχθεί ότι βλάπτει τα παιδιά
Το Γενικό Σχόλιο Νο. 24 (2019) κατανοεί την ελάχιστη ηλικία ποινικής ευθύνης ως την ηλικία κάτω από την οποία τα παιδιά είναι νομικά ανίκανα να διαπράξουν ποινικά αδικήματα. Καταρχάς, η επιτροπή τονίζει ότι τα παιδιά διαφέρουν από τους ενήλικες ως προς τη σωματική και ψυχολογική τους ανάπτυξη. Αυτές οι διαφορές αποτελούν τη βάση για την αναγνώριση της μειωμένης ποινικής ευθύνης και για ένα χωριστό σύστημα με διαφοροποιημένη, ατομική προσέγγιση. Έχει αποδειχθεί ότι η έκθεση στο σύστημα ποινικής δικαιοσύνης βλάπτει τα παιδιά και περιορίζει τις πιθανότητές τους να γίνουν υπεύθυνοι ενήλικες. (Αριθ. 2) Η Επιτροπή αναγνωρίζει ρητά ότι η διασφάλιση της δημόσιας ασφάλειας είναι θεμιτός στόχος του δικαστικού σώματος, ο οποίος μπορεί επίσης να επιβληθεί κατά των παιδιών. Ωστόσο, τα στοιχεία δείχνουν ότι ο αριθμός των εγκλημάτων που διαπράττονται από παιδιά τείνει να μειώνεται μετά την εισαγωγή συστημάτων ποινικής δικαιοσύνης που συμμορφώνονται με τις υποχρεώσεις του CRC. (Σημείο 3) Η ΕΟΚΕ υπενθυμίζει στα κράτη μέλη ότι, σύμφωνα με το άρθρο 41 του ΣΔΚ, δεν θα πρέπει να λαμβάνουν οπισθοδρομικά μέτρα υπό αυτή την έννοια. Για την κατάλληλη δράση γενικά, η Επιτροπή αναφέρεται στην έκθεση του Ανεξάρτητου Εμπειρογνώμονα που διευθύνει την Παγκόσμια Μελέτη των Ηνωμένων Εθνών για τα Παιδιά Στερούνται Ελευθερίας (A/74/136), που υποβλήθηκε σύμφωνα με το ψήφισμα 69/157 της Γενικής Συνέλευσης και ξεκίνησε από την Επιτροπή ήταν. (Αριθ. 4) Σε αυτή τη βάση, η Επιτροπή για το ζήτημα της ηλικίας σε ποινικές διαδικασίες εξηγεί ότι η πιο κοινή διεθνώς κατώτατη ηλικία για ποινική ευθύνη είναι τα 14 έτη. Ωστόσο, οι εκθέσεις που υποβλήθηκαν από τα συμβαλλόμενα κράτη δείχνουν ότι ορισμένα κράτη διατηρούν απαράδεκτα χαμηλή ηλικία ποινικής ευθύνης.
Η επιτροπή χρησιμοποιεί μια σειρά κριτηρίων για να καθορίσει εάν μια χαμηλότερη ελάχιστη ηλικία είναι απαράδεκτη: Στοιχεία από τα πεδία της παιδικής ανάπτυξης και της νευροεπιστήμης ότι η ωριμότητα και η ικανότητα αφηρημένης σκέψης σε παιδιά ηλικίας 12 έως 13 ετών εξακολουθούν να αναπτύσσονται επειδή ο μετωπιαίος φλοιός τους εξακολουθεί να αναπτύσσεται . Ως εκ τούτου, είναι απίθανο να κατανοήσουν τις συνέπειες των πράξεών τους ή να κατανοήσουν τις ποινικές διαδικασίες. Η ωρίμανση του εγκεφάλου των εφήβων συνεχίζεται πέρα από τα εφηβικά χρόνια και επηρεάζει ορισμένους τύπους αποφάσεων. Ως εκ τούτου, η Επιτροπή συνιστά ακόμη και στα συμβαλλόμενα κράτη να ορίσουν υψηλότερο ελάχιστο όριο ηλικίας, π.χ. 15 ή 16 ετών και παροτρύνει τα συμβαλλόμενα κράτη να μην μειώσουν το ελάχιστο όριο ηλικίας ποινικής ευθύνης σύμφωνα με το άρθρο 41 του CRC σε καμία περίπτωση.
Η Επιτροπή ανησυχεί για πρακτικές που επιτρέπουν τη μείωση της ελάχιστης ηλικίας ποινικής ευθύνης σε περιπτώσεις όπου το παιδί κατηγορείται για σοβαρό έγκλημα. Τέτοιες πρακτικές, παρατήρησε η Επιτροπή, προκύπτουν συνήθως ως απάντηση στην πίεση του κοινού και δεν βασίζονται σε μια ορθολογική κατανόηση της ανάπτυξης του παιδιού. Αρκετά συμβαλλόμενα κράτη εφαρμόζουν δύο ελάχιστες ηλικίες ποινικής ευθύνης (π.χ. 7 και 14 ετών), με το τεκμήριο ότι ένα παιδί που είναι σε ή πάνω από την κατώτερη ηλικία αλλά δεν έχει συμπληρώσει ακόμη τη μεγαλύτερη ηλικία δεν είναι ποινικά υπεύθυνο, εκτός εάν μπορεί να αποδειχθεί επαρκής ωριμότητα . Αυτό το σύστημα, που αρχικά θεωρήθηκε ως προστασία, δεν έχει αποδειχθεί στην πράξη. Αν και υπάρχει κάποια υποστήριξη για την ιδέα της ατομικής αξιολόγησης της ποινικής ευθύνης, η Επιτροπή διαπίστωσε ότι αυτό αφήνει υπερβολική διακριτική ευχέρεια στο δικαστήριο και οδηγεί σε πρακτικές που εισάγουν διακρίσεις. (παράγραφοι 20 και επ.) Η Επιτροπή καταλήγει στο συμπέρασμα ότι ένα σύστημα παιδικής δικαιοσύνης θα πρέπει να ισχύει για όλα τα παιδιά που είναι άνω της ηλικίας ποινικής ευθύνης αλλά ήταν κάτω των 18 ετών τη στιγμή που διαπράχθηκε το αδίκημα. (Στοιχείο 29)
Η διασφάλιση του βέλτιστου συμφέροντος του παιδιού απαιτεί ειδική προστασία
Η κεντρική υποχρέωση του CRC είναι η εγγύηση του βέλτιστου συμφέροντος του παιδιού σύμφωνα με το άρθρο 3 του CRC. Η έννοια του βέλτιστου συμφέροντος του παιδιού πρέπει να ερμηνευθεί από την έννοια του βέλτιστου συμφέροντος του παιδιού στο πρωτότυπο αγγλικό κείμενο του CRC και απαιτεί την ανάπτυξη μιας προσέγγισης βασισμένης στα δικαιώματα που εμπλέκονται όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη προκειμένου να διασφαλιστεί η την πλήρη σωματική, ψυχολογική, ηθική και πνευματική ακεραιότητα του παιδιού και την προαγωγή της ανθρώπινης αξιοπρέπειας. Στην πρακτική της Επιτροπής, το βέλτιστο συμφέρον του παιδιού είναι ταυτόχρονα ουσιαστικό δίκαιο και ερμηνευτικός κανόνας και δικονομικό δίκαιο. Για περαιτέρω οδηγίες σχετικά με την εφαρμογή αυτής της υποχρέωσης, βλ. Γενικό Σχόλιο Νο. 14 (2013) σχετικά με το δικαίωμα του παιδιού να λαμβάνεται υπόψη το βέλτιστο συμφέρον του παιδιού. Σύμφωνα με αυτό, η νομοθεσία υποχρεούται επίσης να λαμβάνει ως πρωταρχικό μέλημα το βέλτιστο συμφέρον του παιδιού. Και πάλι, δεδομένων των επιστημονικών στοιχείων σχετικά με τον αντίκτυπο της ωρίμανσης του εγκεφάλου στην εφηβική συμπεριφορά και την έμφαση στην αρχή της γονικής ανατροφής, η αύξηση της ελάχιστης ηλικίας ποινικής ευθύνης θα ήταν απίθανη.
Η ανάγκη ειδικής προστασίας των παιδιών αναγνωρίζεται επίσης στο άρθρο 23 του ΚΚΔ για την προστασία της οικογένειας και του δικαιώματος γάμου και στο άρθρο 24 του ΚΚΠ για ορισμένα δικαιώματα του παιδιού, σύμφωνα με το προοίμιο του ΚΠΔ. Σε σχέση με το ελάχιστο όριο ηλικίας για ποινική ευθύνη, το δικαίωμα του παιδιού σε προστατευτικά μέτρα χωρίς διακρίσεις σύμφωνα με το άρθρο 24 I του ΚΚΔ θα μπορούσε να αποκτήσει μεγαλύτερη σημασία. Στο Γενικό Σχόλιο Αρ. 19, η Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων τόνισε μόνο γενικά ότι τα κράτη μέρη πρέπει να λαμβάνουν νομοθετικά, διοικητικά ή άλλα μέτρα για να εξασφαλίσουν την προστασία που προβλέπεται στο άρθρο 23 του ΚΚΔ (παράγραφος 3). Στο Γενικό Σχόλιο Αρ. 17, η Επιτροπή σημειώνει ότι τα δικαιώματα που προβλέπονται στο άρθρο 24 του CCPR δεν είναι τα μόνα δικαιώματα που αναγνωρίζει ο CCPR για τα παιδιά και ότι τα παιδιά απολαμβάνουν ως άτομα όλα τα αστικά δικαιώματα που κατοχυρώνονται στον CCPR. Ορισμένες διατάξεις του CCPR αναφέρονται ρητά στα κράτη σε μέτρα που πρέπει να ληφθούν για να παρέχεται στους ανηλίκους μεγαλύτερη προστασία από τους ενήλικες (παράγραφος 2). Ωστόσο, ο CCPR δεν προσδιορίζει την ηλικία στην οποία το παιδί θα αποκτήσει την αστική ενηλικίωση και θα αναλάβει την ποινική ευθύνη. Αυτό πρέπει να καθορίζεται από το ίδιο το κάθε κράτος με βάση τις κοινωνικές και πολιτιστικές συνθήκες (σημείο 4). Για τα συμβαλλόμενα κράτη του CRC, η απόφαση αυτή θα πρέπει να λάβει υπόψη και τις προαναφερόμενες υποχρεώσεις.
Επιπλέον, τίθεται το ερώτημα ποιες επιπτώσεις θα είχε η μείωση του κατώτατου ορίου ηλικίας για ποινική ευθύνη στη Γερμανία σε διεθνές επίπεδο για την ανάπτυξη των δικαιωμάτων των παιδιών. Δεδομένης της παγκόσμιας τάσης χρήσης του ποινικού δικαίου για τον περιορισμό του ρόλου των παιδιών και των νέων στις κοινωνικές και πολιτικές συζητήσεις, ακόμη και η συζήτηση αυτού του θέματος στη Γερμανία ενέχει κίνδυνο αποδυνάμωσης των υποχρεώσεων βάσει του CRC. Λαμβάνοντας υπόψη τις προκλήσεις που τίθενται από τους ανήλικους παραβάτες, με βάση την εμπειρία που αποκτήθηκε από τη χρήση του CRC, η μείωση της ελάχιστης ηλικίας δεν έχει νόημα. Η γερμανική συζήτηση θα πρέπει να ξεκινήσει από τα διεθνή πρότυπα για τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις κατευθυντήριες γραμμές για την εφαρμογή τους και να χρησιμοποιήσει τις πρακτικές εμπειρίες άλλων κρατών στην αντιμετώπιση των παιδιών παραβατών στο πλαίσιο των υφιστάμενων νόμων, προκειμένου να λυθεί το πρόβλημα συνολικά και συνεπώς και μακροπρόθεσμα.
Αυτή είναι μια αυτόματη μετάφραση μιας ανάρτησης που δημοσιεύτηκε στο Verfassungsblog στη διεύθυνση URL https://verfassungsblog.de/good-things-take-human-rights/ στις Fri, 31 Mar 2023 13:28:54 +0000.