Ο Γροτιανός Μύθος και ο Ολλανδικός Σύγχρονος Ιμπεριαλισμός

Αυτό το συμπόσιο με θέμα «Αποαποικιοποίηση και Ανθρώπινα Δικαιώματα στο Βασίλειο των Κάτω Χωρών» έχει καθυστερήσει πολύ. Ήταν ιδιαίτερη χαρά να συνεισφέρω μερικές εναρκτήριες παρατηρήσεις στο εργαστήριο που διοργάνωσαν οι León Castellanos-Jankiewicz (Asser) και Wiebe Hommes (ACELG) που πραγματοποιήθηκε πρόσφατα στο Asser Institute of International and European Law στη Χάγη. Αυτή η συνεισφορά μου επιτρέπει να εμπλουτίσω το κύριο σημείο που έκανα στα εγκαίνια αυτής της εκδήλωσης.

Οι διοργανωτές αυτού του διαδικτυακού συμποσίου επισημαίνουν τη συγγνώμη που εξέφρασε πρόσφατα ο Ολλανδός Βασιλιάς για την ολλανδική αποικιακή βία κατά του ινδονησιακού λαού κατά τη διάρκεια του αγώνα του για ανεξαρτησία. Όχι μόνο μπορούν να θεωρηθούν καθυστερημένες αυτές οι απολογίες για την «υπερβολική βία» που χρησιμοποιήθηκε μεταξύ 1945 και 1949 που προσφέρθηκε για λογαριασμό του ολλανδικού κράτους. Το ίδιο ισχύει και για τα βήματα που έγιναν από Ολλανδούς διεθνείς δικηγόρους προς μια κριτική εξέταση του πιο πρόσφατου αποικιακού παρελθόντος της Ολλανδίας σε σύγκριση με τη δέσμευση άλλων τομέων της ολλανδικής ακαδημαϊκής κοινότητας από αυτή την άποψη. ¹⁾ Το Independence, Decolonization, Violence and War in Indonesia, 1945-1950 είναι ένα κοινό ερευνητικό πρόγραμμα του Βασιλικού Ολλανδικού Ινστιτούτου Σπουδών Νοτιοανατολικής Ασίας και Καραϊβικής (KITLV), του Ολλανδικού Ινστιτούτου Στρατιωτικής Ιστορίας (NIMH) και του NIOD, Ολλανδικό Ινστιτούτο για Μελέτες Πολέμου, Ολοκαυτώματος και Γενοκτονίας.

Όπως έχω επισημάνει αλλού , είναι καιρός να επεκταθεί και να ξαναφτιάξουμε την ιστορία του διεθνούς δικαίου — ειδικότερα, όσον αφορά τις Κάτω Χώρες και τον ρόλο του ολλανδικού σύγχρονου ιμπεριαλισμού στην ολλανδική μελέτη και πρακτική του διεθνούς δικαίου: «Ως ολλανδοί μελετητές διεθνούς δικαίου, εμείς υπήρξαν αμελείς κατά την κριτική εξέταση της ολλανδικής υποτροφίας και πρακτικής του διεθνούς δικαίου του Μεσοπολέμου». Το να κάνουμε ιστορία του διεθνούς δικαίου σήμερα, για παράδειγμα εξετάζοντας την ολλανδική διεθνή νομική υποτροφία της δεκαετίας του 1920 και του 1930, απαιτεί από εμάς να αναλάβουμε «το αποικιακό ζήτημα» και να σταματήσουμε την αναπαραγωγή της παραδοσιακής διεθνούς νομικής ιστοριογραφίας που τείνει να αγνοεί τη διαπλοκή της ολλανδικής αποικιοκρατίας και ο ολλανδικός διεθνισμός.

Οι διοργανωτές αυτού του συμποσίου ορθά παρατηρούν ότι η ολλανδική «εικόνα για τον εαυτό του [χτίζεται] γύρω από την προώθηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων», ενώ «βρίσκεται δίπλα σε μια μακρά ιστορία εκμετάλλευσης στο εξωτερικό». Αυτή η αυτοεικόνα διατηρείται με το να κλείνουμε τα μάτια στο τελευταίο μέρος της ιστορίας και πράγματι «αξίζει να εξεταστεί περαιτέρω και να προβληματιστεί». Εδώ, ανταποκρίνομαι στο κάλεσμα των διοργανωτών για αποσύμπλεξη της σχέσης μεταξύ (απο)αποικισμού και ανθρωπίνων δικαιωμάτων στο πλαίσιο του Βασιλείου των Κάτω Χωρών. Αυτό είναι αρκετά ένα έργο, το οποίο ξεφεύγει από το πεδίο αυτού του ιστολογίου και του διαδικτυακού συμποσίου στο οποίο συμμετέχει.

Επιτρέψτε μου, ωστόσο, να διατυπώσω μια πρόταση που βρίσκεται στη βάση μιας επιτυχημένης απεμπλοκής και, ευρύτερα, μιας αναδιαμόρφωσης της διεθνούς νομικής ιστορίας της Ολλανδίας. Κατά την άποψή μου, η αφήγηση της Grotian παράδοσης στις ολλανδικές διεθνείς υποθέσεις έχει καθυστερήσει την έρευνα για τον ρόλο ή τη χρήση του διεθνούς δικαίου στον σύγχρονο ολλανδικό ιμπεριαλισμό.

Η Γροτιανή παράδοση

Παραδοσιακά, η ολλανδική εξωτερική πολιτική κατανοείται με όρους νομικισμού, αποστροφής προς την πολιτική εξουσίας, την υιοθέτηση του ελεύθερου εμπορίου, την ουδετερότητα (ή τουλάχιστον μέχρι τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο), τη διεθνή αλληλεγγύη και μια πνευματική ή πολιτική νοοτροπία που χαρακτηρίζεται στις διεθνείς σχέσεις και το διεθνές δίκαιο η λογοτεχνία ως «ιδεαλισμός» ή – με λιγότερο προεξέχουσα ηθική διάσταση – όπως αρμόζει στην «γροτιανή παράδοση» στις διεθνείς σχέσεις. ²⁾ Δείτε π.χ. JJG Voorhoeve, Peace Profits and Principles. Μια μελέτη της ολλανδικής εξωτερικής πολιτικής (Χάγη: Martinus Nijhoff, 1979), όπως αναφέρεται στο Duco Helleman, Buitenlandse Politiek van Nederland. De Nederlandse Rol in de Wereldpolitiek (Ουτρέχτη: Spectrum, 2006) 10.

Αυτή η παράδοση αναπτύσσεται ως περιλαμβάνει μια ηθική-νομική προσέγγιση των διεθνών υποθέσεων που βασίζεται σε αρχές και αξίες και η οποία στοχεύει στην προώθηση της ανάπτυξης του διεθνούς δικαίου και των διεθνών θεσμών. ³⁾ Οι τυπικοί συγγραφείς στους οποίους αναφέρονται εδώ είναι π.χ. οι Hedley Bull, Hersch Lauterpacht και Martin Wight. βλέπε πιο πρόσφατα π.χ. Benedict Kingsbury.

Για δεκαετίες, αυτή η Grotian αφήγηση έχει καλλιεργήσει την αυταπάτη της Ολλανδίας ως ένα ειρηνικό, μη επιθετικό και επομένως μη ιμπεριαλιστικό έθνος. Αυτή η ψευδαίσθηση δεν απέκρυψε απλώς την πραγματικότητα του ολλανδικού επίσημου και άτυπου σύγχρονου ιμπεριαλισμού. Επίσης, παρεμπόδισε την έρευνα για το πώς το διεθνές δίκαιο έχει εμπλακεί σε αυτόν τον επίσημο και άτυπο σύγχρονο ιμπεριαλισμό του τέλους του δέκατου ένατου και του πρώτου μισού του εικοστού αιώνα.

Ο σύγχρονος ιμπεριαλισμός εδώ αναφέρεται σε εξωευρωπαϊκή ή υπερπόντια αποικιακή επέκταση από το 1870. Γύρω στο 1900, μαρξιστές και σοσιαλιστές συγγραφείς χρησιμοποίησαν τον όρο ιμπεριαλισμός για να επικρίνουν τις βίαιες πρακτικές των ευρωπαϊκών χωρών για τη δημιουργία προσοδοφόρων επενδυτικών ευκαιριών στο εξωτερικό. ⁴⁾ Maarten Kuitenbrouwer, The Netherlands and the Rise of Modern Imperialism: Colonies and Foreign Policy, 1870-1902 (1991) 7 κ.ε. Η χρήση του όρου περιελάμβανε τον επιθετικό επεκτατικό καπιταλισμό γενικότερα, γι' αυτό και ισχύει για την ολλανδική αποικιακή και μετα-αποικιακή πολιτική μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, όταν η Ολλανδία αρχικά είχε στόχο να συνεχίσει την αποικιακή κυριαρχία της και να διαιωνίσει τα οικονομικά της συμφέροντα στις αποικίες χωρίς να πτοείται. από τη χρήση βίας για να το πράξει.

Η ολλανδική αυταπάτη που αναφέρθηκε παραπάνω ενισχύθηκε από τα τέλη του δέκατου ένατου και τις αρχές του εικοστού αιώνα, η ιδέα και η πολιτική της ολλανδικής ηθικής αυτοκρατορίας [' ethicale politiek '], προσυπογράφοντας και καλλιεργώντας την εκπολιτιστική αποστολή των Ολλανδών στην Ασία και την Καραϊβική. Η λεγόμενη «ηθική πολιτική» διακηρύχθηκε από την ολλανδική κυβέρνηση το 1901 και υποστήριξε ότι στόχευε στην κοινωνική, οικονομική και πολιτική εξύψωση των λαών της Ινδονησίας. Μια ολλανδική εκδοχή της κλασικής κίνησης στην ιστορία του διεθνούς δικαίου και της αυτοκρατορίας: Ο ολλανδικός σύγχρονος ιμπεριαλισμός δικαιώθηκε από την αποστολή της «ανώτερης» πατρίδας να εκπαιδεύσει τους αποικισμένους. Αυτό δείχνει επιπλέον πώς η διάκριση μεταξύ πολιτισμένου και απολίτιστου διαπέρασε την ολλανδική πολιτική.

Ένας από τους πιο εξέχοντες διεθνείς δικηγόρους εκείνη την εποχή ήταν ο καθηγητής του Leiden, Cornelis van Vollenhoven. Ενώ τα γραπτά του δείχνουν πώς ήταν αφοσιωμένος στους Ινδονήσιους μαθητές του και μίλησε ενάντια στην εκμεταλλευτική φύση της ολλανδικής αποικιοκρατίας επί των ημερών του, ο πατερναλισμός του είναι απτός όπως και η αίσθηση ευρωπαϊκής ανωτερότητας στη διακυβέρνηση και τον πολιτισμό. Ο Van Vollenhoven κατανοούσε τον εαυτό του ως Grotian λόγιο και την ηθική πολιτική που προπαγάνδιζε ως ένα είδος γκροτιανού «αλτρουισμού».

Με την υποτροφία ιστορικών όπως ο Maarten Kuitenbrouwer, πιο κρίσιμες εξετάσεις έχουν αρχίσει να αλλάζουν τις αντιλήψεις μας για τον ολλανδικό σύγχρονο ιμπεριαλισμό. ⁵⁾ Maarten Kuitenbrouwer, The Netherlands and the Rise of Modern Imperialism: Colonies and Foreign Policy, 1870-1902 (1991). Ωστόσο, αυτή η αλλαγή στην ιστορική υποτροφία αγνοήθηκε σε μεγάλο βαθμό στην ολλανδική διεθνή νομική υποτροφία. Ο τελευταίος συνέχισε να επικεντρώνεται σε μεγάλο βαθμό στον Hugo Grotius και τον δέκατο έβδομο αιώνα. αν ενδιαφερόταν καθόλου για την ολλανδική διεθνή νομική ιστορία.Η κριτική διεθνή-νομική ιστορία για τον ολλανδικό σύγχρονο ιμπεριαλισμό και την επιρροή του στο παρόν είναι επομένως ακόμη μάλλον περιορισμένη.

Ολλανδικός αποικισμός και ανθρώπινα δικαιώματα

Στο πλαίσιο αυτού του συμποσίου, θα ήθελα να απορρίψω την πρόταση, η οποία συνοδεύεται από τον μύθο του Γροτιανού για την ολλανδική εξωτερική πολιτική, ότι υπάρχει μια άμεση γραμμή μεταξύ του καινοτόμου δόγματος του Grotius για τα υποκειμενικά ή ατομικά δικαιώματα, όπως αναπτύχθηκε στο πρώτο μισό του δέκατου έβδομου αιώνα. , και την ιδέα του εικοστού αιώνα για τα ατομικά ανθρώπινα δικαιώματα – και μαζί με αυτήν τη σύγχρονη προώθηση από/στην ολλανδική εξωτερική πολιτική. Αυτή η πρόταση συνδέεται με την ολλανδική αυτοεικόνα ενός διεθνούς υπερασπιστή των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, του οποίου η εξωτερική πολιτική καθοδηγείται επιπλέον από αξίες όπως η διεθνής αλληλεγγύη.

Ωστόσο, η εικόνα είναι πολύ πιο σύνθετη. Όπως φαίνεται από την πιο πρόσφατη κριτική νομική υποτροφία για την ιστορία – το έργο του Anthony Anghie για αυτό έχει γίνει ένα στιγμιαίο κλασικό – από την πρώιμη νεωτερικότητα και μετά η έννοια των υποκειμενικών δικαιωμάτων έχει κινητοποιηθεί για να νομιμοποιήσει τον ευρωπαϊκό αποικισμό στην Ασία και την Αμερική. Ή, μάλλον, η έννοια των υποκειμενικών δικαιωμάτων αναπτύχθηκε στο πλαίσιο του δικαίου των εθνών και της φύσης στην ισπανική ή ολλανδική επιστήμη του δέκατου έκτου και του 17ου αιώνα, προκειμένου να δικαιολογηθεί η εξωευρωπαϊκή επέκταση. Όπως είναι γνωστό σήμερα, ο γενικός συλλογισμός τότε ήταν ότι οι ευρωπαϊκές δυνάμεις – in casu , οι Ολλανδοί – παραβιάστηκαν ως προς τα υποκειμενικά τους δικαιώματα στο ελεύθερο εμπόριο και την ειρηνική επικοινωνία από τους λαούς της Ασίας και της Αμερικής, οι οποίοι απέρριπταν κάθε συνακόλουθο καθήκον. υποβλήθηκαν βίαια σε ένα ευρωπαϊκό νομικό σύστημα που τους επιβλήθηκε. Με άλλα λόγια, τα υποκειμενικά δικαιώματα ως τέτοια χρησιμοποιήθηκαν για να δικαιολογήσουν τον αποικιακό πόλεμο. Αυτό φυσικά δεν είναι ο «Γροτιανός» ή «Γροτιανός στοχασμός» στον οποίο σκοπεύει να αναφερθεί η Γροτιανή παράδοση.

Η αυτοεικόνα της Ολλανδίας ως έθνους με νομικιστική (ή γκροτιανή) προσέγγιση των διεθνών υποθέσεων έχει κάνει τα στραβά μάτια στον τρόπο με τον οποίο οι νομικοί συλλογισμοί και τα επιχειρήματα του Γκροτιανό έχουν χρησιμοποιηθεί για να νομιμοποιήσουν την ολλανδική αποικιοκρατία και να διαμορφώσουν τη μετα-αποικιακή δομή της διεθνούς νόμος.

Αντιμετωπίζοντας τυφλά σημεία

Είναι υποτιμητικό να πούμε ότι το Βασίλειο των Κάτω Χωρών δεν έχει εξετάσει επαρκώς το αποικιακό παρελθόν του και ότι ειδικότερα ο ρόλος του διεθνούς δικαίου στη διαμόρφωση του ολλανδικού σύγχρονου ιμπεριαλισμού γενικά αγνοήθηκε ή έμεινε σιωπηρός στην ολλανδική διεθνή νομική ιστορία. Ομοίως, για την περίοδο μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, η γενική αντίληψη ότι οι ιδέες και η προσέγγιση της Γροτιανής παράδοσης καθοδηγούν και δομούν ιστορικά την ολλανδική εξωτερική πολιτική και εμπλοκή στις διεθνείς υποθέσεις μπορεί να εξηγήσει –παράδοξα– αυτό το τυφλό σημείο.

Αυτό το συμπόσιο ιστολογίου συντάγματος είναι μια εξαιρετική πρωτοβουλία και συμβάλλει πολύτιμη στην αντιμετώπιση των τυφλών σημείων στις συμβατικές αντιλήψεις της προηγούμενης ολλανδικής εξωτερικής πολιτικής και της πολυπλοκότητας της παράδοσης του διεθνούς δικαίου.

---

Αυτή είναι μια αυτόματη μετάφραση μιας ανάρτησης που δημοσιεύτηκε στο Verfassungsblog στη διεύθυνση URL https://verfassungsblog.de/the-grotian-myth-and-dutch-modern-imperialism/ στις Tue, 25 Jan 2022 11:37:52 +0000.