Τα αποτελέσματα του νόμου που καθιστά τις γερμανικές εταιρείες υπεύθυνες για κακοποίηση, παιδική εργασία και απάνθρωπες συνθήκες εργασίας σε όλη την αλυσίδα εφοδιασμού. Και αυτή η ευθύνη περιλαμβάνει γερμανικές εταιρείες, ακόμη και αν τέτοιες καταχρήσεις συμβαίνουν σε εταιρείες υπεργολαβίας προμηθευτών.
Οι πρώτοι που κατέληξαν κάτω από τον μεγεθυντικό φακό των εποπτικών αρχών ήταν δύο γίγαντες του διαμετρήματος της Ikea και της Amazon. Οι δύο εταιρείες έχουν καταγγελθεί από μια ομάδα οργανώσεων ανθρωπίνων δικαιωμάτων στο Bundesamt für Wirtschaft und Ausfuhrkontrolle (BAFA), κυριολεκτικά στην Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Οικονομικών Υποθέσεων και Ελέγχου Εξαγωγών. Είναι το όργανο στο οποίο, από την έδρα του στο Eschborn κοντά στη Φρανκφούρτη, έχει ανατεθεί το καθήκον της επαλήθευσης της συμμόρφωσης με τους κανονισμούς του Lieferkettensorgfaltspflichengesetz (LkSG). Πίσω από αυτή την πολλοστή λέξη των 35 γραμμάτων στο γερμανικό λεξιλόγιο κρύβεται ο νόμος που καθιστά τις γερμανικές εταιρείες υπεύθυνες για κακοποίηση, παιδική εργασία και απάνθρωπες συνθήκες εργασίας σε όλη την αλυσίδα εφοδιασμού. Και αυτή η ευθύνη περιλαμβάνει γερμανικές εταιρείες, ακόμη και αν τέτοιες καταχρήσεις συμβαίνουν σε εταιρείες υπεργολαβίας προμηθευτών.
Ο νόμος τέθηκε σε ισχύ στις αρχές του έτους. Μετά από λίγους μήνες και έγιναν οι πρώτες καταγγελίες. Σίγουρα ο σουηδικός και ο αμερικανικός κολοσσός θα το είχαν κάνει ευχαρίστως χωρίς να κάνουν και αυτό το ρεκόρ. Μεταξύ των κατηγοριών των οργανώσεων -για την ιστορία του Ευρωπαϊκού Κέντρου Συνταγματικών και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (Eccr) και της Femnet- υπάρχει ότι οι έμποροι λιανικής δεν έχουν υπογράψει τη λεγόμενη Συμφωνία του Μπαγκλαντές, μια συμφωνία που αποσκοπεί στη βελτίωση της ασφάλειας στα κλωστοϋφαντουργεία της την ασιατική χώρα. Επιπλέον, ελλείψεις ασφαλείας και παραβιάσεις της εργατικής νομοθεσίας φέρεται να εντοπίστηκαν στα εργοστάσια που προμηθεύουν την Amazon και την Ikea.
Εάν η Bafa διαπίστωνε μια παράβαση, θα μπορούσε να γίνει πολύ ακριβή για τις δύο εμπλεκόμενες εταιρείες. Ο νόμος προβλέπει πρόστιμα έως και δύο τοις εκατό του παγκόσμιου ετήσιου τζίρου. Για την Ikea, αυτό το όριο θα ήταν περίπου 800 εκατομμύρια ευρώ, ενώ για την Amazon, σε ακραίες περιπτώσεις, θα μπορούσε να φτάσει τα δέκα δισεκατομμύρια ευρώ.
Η Ecchr και η Femnet υπέβαλαν την καταγγελία μαζί με την Εθνική Ομοσπονδία Εργατών Ενδυμάτων (NGWF) του Μπαγκλαντές. Κατά τη διάρκεια έρευνας που διεξήχθη τον περασμένο Μάρτιο, η NGWF είχε βρει ελλείψεις ασφάλειας, όπως η έλλειψη επιθεωρήσεων και παραβιάσεις των εργασιακών δικαιωμάτων, όπως η έλλειψη συνδικαλιστικής ελευθερίας στα εργοστάσια. Εξ ου και το παράπονο: από την άλλη πλευρά, ο νόμος για την αλυσίδα εφοδιασμού υποχρεώνει επίσης τις εταιρείες με περισσότερους από 3.000 εργαζομένους στη Γερμανία να σέβονται τα δικαιώματα των εργαζομένων στην αλυσίδα εφοδιασμού τους.
Μέχρι πριν από λίγο καιρό, οι συνέπειες του νέου νόμου παρέμεναν περιορισμένες στην εσωτερική συζήτηση στη Γερμανία, αλλά τώρα έχουμε συνειδητοποιήσει τη διεθνή διάσταση του θέματος. Ακόμη και στην Ιταλία, όπου το Il Sole 24 Ore ανέφερε πρόσφατα τις ανησυχίες για τις εταιρείες Emilia-Romagna που εξέφρασε ο Michele Bulgarelli, γραμματέας της CGIL της Μπολόνια. «Είτε μιλάμε για μηχανικούς, σκέφτομαι τον τομέα της αυτοκινητοβιομηχανίας και τους ομίλους Volkswagen, BMW, Deimler ή τον αγροδιατροφικό τομέα, με λιανοπωλητές μεγάλης κλίμακας όπως η Lidl και η Aldi, αλλά και χημικά ή κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα, υπάρχουν χιλιάδες των εταιρειών μας που θα πρέπει να προσαρμοστούν στους νέους κανόνες για το σεβασμό των εργαζομένων και του περιβάλλοντος», δήλωσε ο Bulgarelli στην επιχειρηματική εφημερίδα.
Και φυσικά η συζήτηση δεν αφορά μόνο την Εμίλια-Ρομάνια. Απλώς κοιτάξτε τον αριθμό του εμπορίου με τη Γερμανία, τις στενές εταιρικές σχέσεις και τη διασταύρωση μεταξύ της ιταλικής αλυσίδας εφοδιασμού και των γερμανικών βιομηχανιών σε όλους σχεδόν τους τομείς για να κατανοήσετε τον αντίκτυπο της γερμανικής νομοθεσίας στην ιταλική οικονομία. Και για τη γραφειοκρατική διαχείριση των εταιρειών, οι οποίες –όπως και οι γερμανοί ομόλογοί τους– θα πρέπει να συντάσσουν συνεχείς εκθέσεις για να πιστοποιούν ότι δεν παραβιάζουν τους νόμους για τη ρύπανση, δεν παρακάμπτουν τους κανόνες που προστατεύουν την παιδική εργασία, πληρώνουν δίκαιους μισθούς, διασφαλίζουν συνδικαλιστικές οργανώσεις δικαιώµατα και να µην γίνονται κανενός είδους διακρίσεις. Η βιομηχανική γεωγραφία της Ιταλίας δείχνει ότι το πρόβλημα αφορά κυρίως τον Βορρά, όπου τα μερίδια των εξαγωγών στη Γερμανία κυμαίνονται από 13-14% στην Emilia-Romagna, τη Λομβαρδία, το Πιεμόντε και το Βένετο έως και 25% στο Trentino-Alto Adige.
Η προσαρμογή είναι αναπόφευκτη και γιατί παρόμοιος νόμος, με ακόμη πιο περιοριστικά περιγράμματα, βρίσκεται υπό συζήτηση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και σύντομα θα δει το φως της δημοσιότητας.
Αλλά ακόμη και στη Γερμανία, όπου έχουν προβλεφθεί καιροί, οι εταιρείες δεν έχουν φτάσει καλά προετοιμασμένες για το ραντεβού με την εισαγωγή των κανόνων. Τον Ιανουάριο, τον μήνα έναρξης ισχύος του νόμου, μια μελέτη για την εφαρμογή του σε γερμανικές εταιρείες που διεξήγαγε η Ένωση για τη Διαχείριση Υλικών, Αγορών και Επιμελητείας (BME) αποκάλυψε ότι μόνο το 4% από αυτές πίστευαν ότι ήταν " πολύ προετοιμασμένες σε οργανωτικό επίπεδο, ενώ το 70% θεωρούσε τον εαυτό του «απλώς επαρκώς», «λίγο» ή «λίγο» προετοιμασμένο.
Ειδικότερα, η απάντηση στο ερώτημα "σε ποιο βαθμό οι εταιρείες είναι σαφείς για τους άμεσους προμηθευτές τους" ορίστηκε από τους ερευνητές ως αποθαρρυντική: μόνο το 13% των εταιρειών με περισσότερους από 1.000 υπαλλήλους δήλωσαν ότι είχαν υπό έλεγχο την κατάσταση των προμηθευτών σε σχέση με σε κινδύνους όπως πιθανές παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Έξι μήνες μετά, δεν ξέρουμε πόσο έχουν βελτιωθεί τα πράγματα. Το Πανεπιστήμιο του Ansbach έχει δημιουργήσει μια νέα μελέτη, τα αποτελέσματα της οποίας θα είναι διαθέσιμα αυτό το φθινόπωρο. Η Stefanie Fehr, η οποία συντονίζει τις εργασίες, έχει ήδη αποκαλύψει μια τάση μετά τις πρώτες αξιολογήσεις: «Δείχνει ότι οι εταιρείες που έχουν εφαρμόσει διαδικασίες με ψηφιακά εργαλεία είναι πιο πιθανό να πληρούν τις νομικές απαιτήσεις».
Μέχρι στιγμής, εταιρείες με περισσότερους από 3.000 εργαζόμενους καλύπτονται από τον νέο νόμο. Την 1η Ιανουαρίου 2024, το πεδίο εφαρμογής θα επεκταθεί σημαντικά. Σε αυτό το σημείο, ακόμη και εταιρείες με περισσότερους από 1.000 υπαλλήλους θα υποχρεωθούν να δημιουργήσουν ένα σύστημα διαχείρισης για τη συμμόρφωση με τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις περιβαλλοντικής δέουσας επιμέλειας για τον τομέα δραστηριότητάς τους, για άμεσους προμηθευτές και για ολόκληρη την αλυσίδα εφοδιασμού.
Ο νόμος συντάχθηκε σε πλήρως δικομματική ατμόσφαιρα από την τελευταία κυβέρνηση του Grosse Koalition υπό την ηγεσία της Άνγκελα Μέρκελ. Συγγραφείς: ο τότε (και νυν) υπουργός Εργασίας Hubertus Heil (SPD) και ο τότε συνάδελφός του στο τμήμα Συνεργασίας και Οικονομικής Ανάπτυξης Gerd Müller (CSU). Στόχος: να ξεπλυθούν οι παρατυπίες που ελλοχεύουν σε δραστηριότητες που μετεγκαθίστανται στο εξωτερικό, ιδίως στις αναπτυσσόμενες χώρες. Ο λόγος για τον οποίο η κυβέρνηση της Μέρκελ αποφάσισε να επιταχύνει τα πράγματα ήταν ότι η αυτορρύθμιση δεν είχε λειτουργήσει. Μάλιστα, γερμανικές εταιρείες είχαν δεσμευτεί προφορικά να παρακολουθούν εθελοντικά τον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των συνθηκών εργασίας σε εταιρείες στις αλυσίδες εφοδιασμού, αλλά στην πραγματικότητα αυτό δεν είχε συμβεί.
Αυτή είναι μια αυτόματη μετάφραση μιας ανάρτησης που δημοσιεύτηκε στο Start Magazine στη διεύθυνση URL https://www.startmag.it/economia/non-solo-ikea-ecco-come-e-perche-la-germania-mette-i-bastoni-fra-le-ruote-anche-alle-aziende-italiane/ στις Fri, 07 Jul 2023 05:42:53 +0000.